Sprawozdanie

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI

ORAZ OSIĄGNIĘTY EFEKT RZECZOWY I EKOLOGICZNY

ZADANIA EDUKACYJNEGO

Nazwa i adres Dotowanego:

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu

Lubań, ul. Tadeusza Maderskiego 3

83- 422 Nowy Barkoczyn

Tytuł projektu:

„Zachowajmy bioróżnorodność wsi pomorskiej”

Umowa dotacji nr:

WFOŚ/D/467/73/2016

Realizacja zadania edukacyjnego trwała od kwietnia do grudnia 2016 r. Zadanie było podzielone na trzy działania.

Działanie I: Pszczoła ważnym elementem ochrony bioróżnorodności

W ramach tego działania przeprowadzono:

1. Szkolenie praktyczne dla pszczelarzy „Leczenie warrozy ważnym elementem ochrony pszczoły miodnej”.

Jego celem, było pokazanie mało agresywnych dla środowiska metod ochrony pszczół przed warrozą. Wymieniony pasożyt jest jednym z głównych czynników powodujących wymieranie pszczół, które są ważnym ogniwem bioróżnorodności środowiska.

Szkolenie to odbyło się w Pomorskim Centrum Pszczelarskim w Lubaniu. Program szkolenia przewidywał bezpośrednie zajęcia z pszczołami. Do obserwacji reakcji pszczół na zastosowane preparaty wykorzystano kamerę zamontowaną w rodzinie pszczelej.

Podczas szkoleń zaprezentowano następujące tematy:

• Podglądamy pszczoły – prezentacja monitoring rodziny pszczelej, w pasiece w Lubaniu – Jarosław Cichocki, PODR w Lubaniu
• Wykorzystanie kwasów organicznych do leczenia warrozy – Peter Vanhoof, RKP Nowy Dwór Gdański
• Pokaz stosowania kwasu szczawiowego do późnojesiennego leczenia rodzin – Peter Vanhoof, RKP Nowy Dwór Gdański

Uczestnicy otrzymali pomoce dydaktyczne w postaci: podręcznika „Pokonaj warrozę”, opakowania z kwasem mrówkowym do leczenia warrozy oraz dozownika do kwasu mrówkowego. Pomoce te umożliwiły wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce. Uczestnikom zapewniono czas na zadawanie pytań i dyskusję oraz serwis kawowy.

W szkoleniu wzięło udział 47 osób.

2. Sympozjum pszczelarskie „Ochrona pszczół ważnym elementem zachowania bioróżnorodności”.

Wymieranie pszczół zagraża bioróżnorodność. Do czynników powodujących wymieranie należą m.in. zagrożenie chorobami oraz mała dochodowość działalności pszczelarskiej. Dlatego prezentowana na sympozjum tematyka dotyczyła zwalczania chorób pszczelich. Poruszono również zagadnienia związane z poprawą rentowności produkcji pasiecznej, dzięki organizacji w pasiece stanowiska do apiterapii. Zaprezentowano, także monitoring rodziny pszczelej, wykonany w ramach realizacji zadania.

Tematy wystąpień:

• Zdrowa pasieka – Prof. dr hab. Paweł Chorbiński, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
• Sposób na apiterapię – Jerzy Kądziela, Apiinhalarium w Łyskowie
• Podglądamy pszczoły – monitoring rodziny pszczelej, w pasiece w Lubaniu – Jarosław Cichocki, PODR w Lubaniu

Uczestnicy otrzymali broszurę „Uprawa tradycyjnych odmian roślin rolniczych” oraz materiały promujące zachowanie bioróżnorodności (torba, kalendarz, koszulka, długopis). W czasie sympozjum zapewniono czas na zadawanie pytań i dyskusję oraz serwis kawowy.

W sympozjum wzięło udział 123 osoby.

3. „Podglądamy pszczoły”

W pasiece PODR w Lubaniu, wykonano system monitoringu, tj. kamer oraz elektronicznej wagi pasiecznej, które umożliwiają bezinwazyjną obserwację pszczół w ulu. Uzyskane z monitoringu dane są prezentowane na stronie www.podr.pl, służąc edukacji przyrodniczej oraz informując pszczelarzy o aktualnym stanie rodzin pszczelich, pomagając w podejmowaniu decyzji dotyczących prac pasiecznych. Od początku funkcjonowania, monitoring cieszy się dużym zainteresowaniem i aprobatą osób oglądających, co jest szczególnie widoczne w komentarzach na Facebook-u PODR w Lubaniu.

4. Wzbogacenie oferty edukacyjnej (pszczelarskiej) dla dzieci i młodzieży.

Zakupiono pomoce edukacyjne w postaci preparatów z pszczołami i innymi owadami pożytecznymi. Przygotowano również kolorowankę dla najmłodszych „Życie pszczół i nie tylko”. Kolorowanka została wydana w nakładzie 3000 egzemplarzy oraz zamieszczona w formie elektronicznej na stronie www.podr.pl.

Wymienione pomoce służą w czasie spotkań z dziećmi i młodzieżą, które odwiedzają ścieżkę dydaktyczną w Pomorskim Centrum Pszczelarskim w Lubaniu. Korzysta się z nich również w czasie prowadzonych przez pracowników PODR szkoleń dla dzieci i młodzieży. Pozwalają one na przedstawienie roli jaką odgrywają pszczoły w środowisku oraz pokazanie jak ważnym elementem zachowania bioróżnorodności są owady pożyteczne.

Działanie II:  Stare odmiany roślin uprawnych – nasze dziedzictwo

Działanie to dotyczyło zachowania starych odmian roślin uprawnych, zapewniających właściwą bioróżnorodność terenów wiejskich woj. pomorskiego. W ramach tego działania wykonano:

1. Konferencję „Zachowanie sadów tradycyjnych – innowacyjne rozwiązania w sadownictwie”

Zaprezentowano na niej następujące tematy:

• Znaczenie bioróżnorodności w sadach tradycyjnych sadzonych jako strefy buforowe oddzielające sad intensywny od obiektów wrażliwych – Mariusz Anioła, PODR w Lubaniu
• Wyniki badań laboratoryjnych na zawartość substancji aktywnych pestycydów w owocach – Maciej Bartoń, Laboratorium UO-technologia
• Ochrona plonów przed, w trakcie i po zbiorach – Maciej Kozarzewski
• Nowe wyzwania w zwalczaniu szkodników w sadach z uwzględnieniem roli owadów pożytecznych – Barbara Wojtas-Koziej
• Strategia zwalczania przędziorków w truskawkach chroniąca bioróżnorodność fauny -Barbara Błaszczyńska

Prezentowane tematy wiązały się z wykorzystaniem starych odmian drzew owocowych w sadach, co przyczyni się do ich zachowania. Wystąpienia dotyczyły również ochrony fauny pożytecznej w uprawach tradycyjnych, która jest gwarantem utrzymania bioróżnorodności na tych terenach.

W czasie konferencji zapewniono czas na zadawanie pytań i dyskusję oraz serwis kawowy. Uczestnicy otrzymali broszurę „Uprawa tradycyjnych odmian roślin rolniczych” oraz materiały promujące zachowanie bioróżnorodności (torba, koszulka, długopis).

W konferencji wzięło udział 70 osób.

2.  „Sadowniczy skansen”

W sadzie PODR w Lubaniu, wyodrębniono obszar, w której posadzono kolekcję starych odmian drzew owocowych. Obszar ten, jest strefą buforową dla pobliskiej pasieki. W sadzie umieszczono również tablice edukacyjne opisujące posadzone odmiany drzew owocowych oraz wyjaśniające funkcjonowanie strefy buforowej.

Sad jest wykorzystywany w czasie pokazów oraz szkoleń, w praktyczny sposób pokazując możliwość zastosowania starych odmian w nowo zakładanych, nowoczesnych sadach, tym samym ich zachowanie.

3. Wydanie broszury „Uprawa tradycyjnych odmian roślin rolniczych”.

Omawia ona uprawę starych odmian roślin uprawnych oraz zakładanie sadu z odmianami tradycyjnymi, pomagając w zachowaniu roślin, które wzbogacają bioróżnorodność upraw. Broszura została wydana w nakładzie 1500 egzemplarzy oraz zamieszczona w formie elektronicznej na stronie internetowej www.podr.pl. Otrzymali ją uczestnicy konferencji sadowniczej i pszczelarskiej. Pozostały nakład zostanie nieodpłatnie przekazany wszystkim zainteresowanym.

4. Warsztaty „Okulizacja drzewek owocowych jako jeden ze sposobów ratowania zanikających odmian”.

Uczestnicy warsztatów, nabyli praktyczne umiejętności, które pozwolą rozmnażać zanikające odmiany drzew owocowych, przyczyniając się do ich zachowania. Na warsztatach korzystano z zakupionych noży typu szczepak, które będą również używane na zajęciach organizowanych w następnych latach.

Przeprowadzono 2 warsztaty, w których uczestniczyło łącznie 30 osób.

Działanie III: Kształtowanie bioróżnorodności obszarów wiejskich w kontekście ochrony dziko żyjących gatunków zwierząt i wyrządzanych przez nie szkód.

W ramach działania wykonano:

1. Konferencję „Szkody w uprawach rolnych wyrządzane przez zwierzęta, a kształtowanie bioróżnorodności krajobrazu”.

Zaprezentowano na niej tematy:

• Rolnictwo a ochrona zwierząt – efektywność systemu krajowego na tle rozwiązań europejskich – Aleksander Mach, PODR w Lubaniu
• Wpływ szkód w uprawach na działalność rolniczą – Wiesław Burzyński, Pomorska Izba Rolnicza
• Zarządzanie populacjami zwierząt łownych na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku – Marek Kowalewski, Roman Wasilewski, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku
• Ochrona zwierzyny i zwalczanie szkodnictwa łowieckiego w ramach realizacji zadań Państwowej Straży Łowieckiej- Krzysztof Dymkowski, Państwowa Straż Łowiecka w Gdańsku
• Szkody wyrządzane przez bobry i wilki oraz sposoby ich minimalizacji – Elżbieta Klimaszewska, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku
• Dochodzenia odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzynę łowną – Michał Wójcik, Towarzystwo Rzeczoznawców i Likwidatorów Szkód
• Żurawie, gęsi, lisy, wydry, kormorany i pozostałe zwierzęta nie wymienione w ustawach o ochronie przyrody i prawo łowieckie – jak uzyskać odszkodowanie za szkody wyrządzone przez te zwierzęta? – Kamila Piernik – Wierzbowska, adwokat
• Zabezpieczanie upraw oraz współpraca w procesie szacowania szkód – Grzegorz Czajkowski, Towarzystwo Rzeczoznawców i Likwidatorów Szkód
• Postępowanie przy szacowaniu szkód łowieckich w świetle zmieniających się przepisów ustawy „Prawo Łowieckie” – Michał Wójcik, Towarzystwo Rzeczoznawców i Likwidatorów Szkód

Tematyka wykładów związana była z kształtowaniem bioróżnorodności w kontekście ochrony dziko żyjących gatunków zwierząt i wyrządzanych przez nie szkód. Konferencja stanowiła forum prezentacji i wymiany poglądów, przyczyniła się do poznania i zrozumienia aktualnych regulacji prawnych oraz wskazała obszary, w których przepisy nie spełniają oczekiwań odbiorców. W konferencji wzięli udział rolnicy, myśliwi, leśnicy, rybacy, służby odpowiedzialne za ochronę przyrody oraz przedstawiciele samorządu. W czasie konferencji zapewniono czas na zadawanie pytań i dyskusję oraz serwis kawowy. Uczestnicy otrzymali również materiały konferencyjne.

W konferencji wzięło udział 109 osób.

2. Broszura „Szkody w uprawach rolnych wyrządzane przez zwierzęta, a kształtowanie bioróżnorodności krajobrazu”.

Zawarto w niej aktualne i praktyczne informacje na temat postępowania w przypadku wystąpienia szkód powodowanych przez zwierzęta oraz omówiono najpopularniejsze gatunki zwierząt powodujących szkody. Znalazły się w niej również wzory dokumentów związanych z dochodzeniem odszkodowań za szkody.

Broszura pomoże rolnikom, w łatwiejszym uzyskaniu odszkodowania, co złagodzi negatywne zachowania związane z występowaniem szkód. Tym samym wydana broszura przyczyni się do ochrony zwierząt będący ważnym ogniwem bioróżnorodności. Broszura została wydana w nakładzie 1500 egzemplarzy oraz zamieszczona w formie elektronicznej na stronie internetowej www.podr.pl.

W wyniku realizacji zadań osiągnięto założone we wniosku wymierne efekty i produkty projektu, które zostały opisane powyżej.

Wszystkie działania zrealizowane w projekcie przyczyniły się również do osiągnięcia niemierzalnych efektów ekologicznych:

• wzrostu wiedzy uczestników szkoleń i odbiorców broszur w temacie sposobów ochrony bioróżnorodności, w tym ochrony pszczoły miodnej
• polepszenie bazy pożytkowej
• edukacja dzieci i młodzieży na temat ochrony bioróżnorodności

Podsumowując, efektem projektu jest wzrost świadomości rolników w zakresie ochrony bioróżnorodności, poprzez pogłębienie wiedzy o zwierzętach mogących powodować szkody na polach oraz łatwiejsze dochodzenie odszkodowań za szkody przez nie spowodowane. W czasie realizacji zadania wskazano również sposoby na zachowanie starych odmian roślin oraz drzew sadowniczych, przyczyniając się do ich zachowania. Dodatkowo, działania związane z pszczelarstwem przyczynią się do ochrony pszczoły miodnej, będącej ważnym elementem zachowania bioróżnorodności na terenie województwa pomorskiego.

Zgodnie z umową dotacji nr WFOŚ/D/467/73/2016, informację o dofinansowaniu realizacji Zadania ze środków WFOŚiGW w Gdańsku, umieszczono na wszystkich wydanych materiałach informacyjnych, drukach projektowych, broszurach oraz na stronie internetowej PODR (www.podr.pl). O dofinansowaniu zostali również poinformowani uczestnicy szkoleń, konferencji i sympozjum.

Harmonogram rzeczowo-finansowy projektu został zrealizowany a planowany efekt ekologiczny osiągnięty.